የኮሎሬክታል ካንሰር/የአንጀት ካንሰር ወይም የፊንጢጣ ካንሰር

የኮሎሬክታል ካንሰር፣ እንዲሁም የአንጀት ካንሰር ወይም የፊንጢጣ ካንሰር በመባል የሚታወቀው፣ በአንጀት ወይም በፊንጢጣ ውስጥ የሚጀምር የካንሰር አይነት ነው። አንጀት እና ፊንጢጣ የሥርዓተ ልመት ሥርዓት አካል ሲሆኑ በሥርዓተ ልመት ሥርዓት ውስጥ በታችኛው ክፍል ይገኛሉ:: ኮሎን ውሃ እና ንጥረ ምግቦችን ከምግብ ውስጥ የሚስብ ትልቁ አንጀት ነው። ፊንጢጣ ከሰውነት ከመውጣቱ በፊት ቆሻሻን የሚያከማች የትልቁ አንጀት መጨረሻ ክፍልነው። የኮሎሬክታል ካንሰር እንደ እብጠት ሊጀምር ይችላል፣ በተለምዶም ፖሊፕ ተብሎ ይጠራል፡፡ ፖሊፕ በኮሎን ወይም የፊንጢጣ ሽፋን ውስጥ የሚውጣ እብጠት ሲሆን በጊዜ ሂደት ወደ ካንሰር ሊያድግ ይችላል። የኮሎሬክታል ካንሰር በአለም አቀፍ ደረጃ ሶስተኛው በጣም የተለመደ ካንሰር ሲሆን ከጠቅላላው የካንሰር ጉዳዮች 10 በመቶውን ይይዛል። የአሜሪካ የካንሰር ሶሳይቲ እንዳለው ከሆነ በ2021 በዩናይትድ ስቴትስ 149,500 የሚገመቱ አዳዲስ የኮሎሬክታል ካንሰር ተጠቂዎች ተገኝተዋል። የኮሎሬክታል ካንሰር ብዙ ጊዜ በማጣሪያ ምርመራዎች በመጀመሪያዎቹ ደረጃዎቸ ላይ ከተገኘ ሊድን ይችላል።

አጋላጭ መንስኤዎች

የአንድን ሰው ለኮሎሬክታል ካንሰር ተጋላጭነትን የሚጨምሩ ምክንያቶች አሉ። እነዚህም የሚከተሉትን ያካትታሉ:

እድሜ እድሜ በጨመረ ቁጥር የኮሎሬክታል ካንሰር የመጋለጥ እድላቸው እየጨመረ የሚመጣ ሲሆን አብዛኛውን ጊዜ ከ50 አመት በላይ በሆኑ ግለሰቦች ላይ ነው።
የቤተሰብ ታሪክ የኮሎሬክታል ካንሰር ወይም ፖሊፕ የቤተሰብ ታሪክ ያላቸው ግለሰቦች ራሳቸው ለበሽታው የመጋለጥ እድላቸው ከፍተኛ ነው።
ኢንፍላማቶሪ የአንጀት በሽታ (IBD) የአይቢዲ ዓይነት የሆኑት፡ የአንጀት ቁስለት ፣ ቲቭ ኮላይትስ ወይም ክሮንስ በሽታ ያለባቸው ግለሰቦች የኮሎሬክታል ካንሰር የመጋለጥ እድላቸው ከፍ ያለ ነው።
የኮሎሬክታል ፖሊፕ ወይም የካንሰር ግላዊ ታሪክ ከዚህ ቀደም ኮሎሬክታል ፖሊፕ ወይም ካንሰር ያጋጠማቸው ግለሰቦች ለበሽታው እንደገና የመጋለጥ እድላቸው ከፍተኛ ነው።
የተወሰኑ የዘረመል በሽታዎች እንደ ሊንች ሲንድረም ወይም የፋሚሊ አድኖማቶስ ፖሊፖሲስ (ኤፍኤፒ) ያሉ በዘር የሚተላለፍ የዘረመል በሽታዎች የግለሰቡን ለኮሎሬክታል ካንሰር የመጋለጥ እድልን ይጨምራል።
ዘና ያለ የአኗኗር ዝይቤ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ አለማድረግ እና ዘና ያለ የአኗኗር ዘይቤ አለመከተል ለኮሎሬክታል ካንሰር ተጋላጭነትን ይጨምራል።
አመጋገብ በቀይ እና በተቀነባበሩ ስጋዎች የበለፀገ እና ዝቅተኛ ፍራፍሬ፣ አትክልት እና ሙሉ እህል የበዛበት አመጋገብ ለኮሎሬክታል ካንሰር ተጋላጭነትን ይጨምራል።
ማጨስ እና አልኮል መጠጣት የአንጀት ካንሰርን የመጋለጥ እድልን ይጨምራል።
የስኳር በሽታ የስኳር በሽታ ያለባቸው ሰዎች ለአንጀት ካንሰር የመጋለጥ እድላቸው ከፍ ያለ ሊሆን ይችላል።

እነዚህ የአጋላጭ መንስኤዎች ያላቸው ግለሰቦች ለኮሎሬክታል ካንሰር ስላላቸው ተጋላጭነት ከጤና ባለሙያ ጋር በመነጋገር ተገቢ የማጣሪያ ምርመራዎችን እና ሌሎች የመከላከያ እርምጃዎችን መወያየት አስፈላጊ ነው።

ምርመራ

የኮሎሬክታል ካንሰር ምርመራው የሚጀምረው በአካላዊ ምርመራ እና የግለሰቡን የህክምና ታሪክ በመገምገም ነው። የኮሎሬክታል ካንሰር ከተጠረጠረ፣ የጤና እንክብካቤ አቅራቢው ከሚከተሉት ምርመራዎች አንዱን ወይም ከዚያ በላይ ሊመክር ይችላል።

ኮሎኖስኮፒ ይህ አሰራር ጫፉ ላይ ካሜራ ያለው ረጅም እና ተጣጣፊ ቱቦ ወደ ፊንጢጣ ውስጥ ገብቶ በኮሎን በኩል
ሲግሞይዶስኮፒ ይህ ከኮሎንኮስኮፒ ጋር የሚመሳሰል ሂደት ነው ነገርግን የሚመረመረው የታችኛው ክፍል ብቻ ነው።
ናሙና ምርመራ (ባዮፕሲ) በDRE ወይም PSA ምርመራ ወቅት ያልተለመዱ ነገሮች ከተገኙ ባዮፕሲ ሊመከር ይችላል። በዚህ ሂደት ውስጥ ለምርመራ የሚሆን ከፕሮስቴት እጢ ውስጥ ትንሽ ቲሹ ይወጣል፡፡
የሰገራ የደም ምርመራ (FOBT) ይህ ምርመራ በሰገራ ውስጥ ያለውን ደም የሚፈትሽ ሲሆን ይህም የኮሎሬክታል ካንሰር ምልክት ሊሆን ይችላል።
የሰገራ ኢሚውኖኬሚካል ምርመራ (ኤፍአይቲ) ይህ በሰገራ ውስጥ ያለውን ደም የሚፈትሽ አዲስ የሰገራ ምርመራ አይነት ነው።
ኢሜጂንግ ምችመራዎች እንደ ሲቲ ስካን፣ ኤምአርአይ ስካን ወይም ፒኢቲ ስካን የመሳሰሉ የምስል ምርመራዎች የኮሎሬክታል ካንሰርን ለመመርመር እና የበሽታውን ደረጃ ለማወቅ ይጠቅማሉ።

በመጀመሪያ ደረጃ የአንጀት ካንሰር ምንም አይነት ምልክት ላያመጣ እንደሚችል ልብ ሊባል የሚገባው ጉዳይ ነው፡ ለዚህም ነው የማጣሪያ ምርመራዎች ቀደም ብሎ ለማወቅ በጣም አስፈላጊ የሆኑት። የአንጀት ካንሰር ከታወቀ፣ የካንሰሩን ደረጃ እና ወደ ሌሎች የሰውነት ክፍሎች መስፋፋቱን ለማወቅ ተጨማሪ ምርመራዎች ሊደረጉ ይችላሉ። ይህ መረጃ የሕክምና ውሳኔዎችን ለመምራት ያገለግላል። የሕክምናው ምርጫ በበርካታ ሁኔታዎች ላይ የተመሰረተ ነው ፤ ይህም የካንሰር ደረጃ፣ ዕጢው የሚገኝበት ቦታ እና የግለሰቡ አጠቃላይ ጤና ናቸው፡፡ ኮሎሬክታል ካንሰር ወይም ሌሎች የአጋላጭ መንስኤዎች የቤተሰብ ታሪክ ያላቸው ግለሰቦች ስለ ተገቢ የማጣሪያ ምርመራዎች እና በትኩረት መጠበቅ ያለባቸው እንደ የአንጀት ልማድ ለውጥ፣ በሰገራ ላይ ያለ ደም፣ የሆድ ህመም ወይም ምቾት ማጣት, እና ያልታወቀ ክብደት መቀነስ የመሰሉ ምልክቶች ከጤና ባለሙያዎቻቸው ጋር መነጋገር እና የኮሎሬክታል ካንሰርን አስቀድሞ ማወቅ እና ማከም የተሳካ ውጤት የመፍጠር እድልን ያሻሽላል።

ኮሎሬክታል ካንሰር ደረጃዎች

ደረጃ 0 ይህ በቦታው ላይ ካንሰር ይባላል። የነቀርሳ ህዋሶች በማኮሳ ውስጥ ብቻ ናቸው ወይም የውስጠኛው ሽፋን የአንጀት ወይም የፊንጢጣ::

ደረጃ 1 ካንሰሩ ያደገው በማኮሳ/ mucosa/ በኩል ሲሆን የኮሎን ወይም የፊንጢጣን የጡንቻ ሽፋን ይወራል። በአቅራቢያው ወደሚገኝ ቲሹ ወይምንፍፊቶችአልተስፋፋም

ደረጃ 2 ካንሰሩ በኮሎን ወይም በፊንጢጣ ግድግዳ በኩል አድጓል ነገር ግን በአቅራቢያው ወደሚገኙ ቲሹዎች ወይም በአቅራቢያው ወደሚገኙ ንፍፊቶች አልተሰራጨም

ደረጃ 2ለ ካንሰሩ በጡንቻዎች ሽፋን በኩል ወደ የሆድ ክፍል ሽፋን ቢያድግም በአቅራቢያው ወደሚገኙንፍፊቶችወይም ሌላ ቦታ አልተሰራጨም።

ደረጃ 2ሐ እብጠቱ በኮሎን ወይም በፊንጢጣ ግድግዳ በኩል ተሰራጭቶ በአቅራቢያው ወደሚገኝ መዋቅር አድጓል። በአቅራቢያው ወደሚገኙ ንፍፊቶች ወይም ሌላ ቦታ አልተሰራጨም።

ደረጃ 3 የኮሎን ካንሰር ምንም ያህል ጥልቀት ቢኖረውም ወደ 4 ወይም ከዚያ በላይ ንፍፊቶች ተሰራጭቷል ነገር ግን ወደ ሌሎች ሩቅ የሰውነት ክፍሎች አልተስፋፋም

ደረጃ 3ለ ካንሰሩ በአንጀት ግድግዳ በኩል ወይም በአካባቢው የአካል ክፍሎች እና ከ1 እስከ 3 ንፍፊቶች ወይም በኮሎን ወይም ፊንጢጣ አካባቢ ወደሚገኝ ንፍፊቶች ወደ የማይመስሉ እጢዎችአድጓል። ወደ ሌሎች የሰውነት ክፍሎች አልተስፋፋም

ደረጃ 4ሀ ካንሰሩ ወደ አንድ ሩቅ የሰውነት ክፍል ማለትም እንደ ጉበት ወይም ሳንባዎች ተሰራጭቷል።

ደረጃ 4ለ ካንሰሩ ከ1 በላይ የሰውነት ክፍሎች ተሰራጭቷል።

ደረጃ 4C ካንሰሩ ወደ ፔሪቶኒም ተሰራጭቷል። እንዲሁም ወደ ሌሎች አካላት ተሰራጭቷል፡፡

ሕክምና

የኮሎሬክታል ካንሰር ሕክምና በበርካታ ሁኔታዎች ላይ የተመሰረተ ነው, እነዚህም የካንሰሩ ደረጃ እና ቦታ, የግለሰቡ አጠቃላይ ጤና እና የግል ምርጫዎቻቸው. የሕክምና አማራጮች የሚከተሉትን ሊያካትቱ ይችላሉ

ቀዶ ጥገና ለኮሎሬክታል ካንሰር በጣም የተለመደው ሕክምና ነው። የቀዶ ጥገናው ዓላማ የካንሰሩን እጢ እና የካንሰር ሴሎችን ሊይዝ የሚችለውን ማንኛውንም በዙሪያው ያለውን ቲሹ ማስወገድ ነው። እንደ እብጠቱ ቦታ እና መጠን ላይ በመመስረት የተለያዩ አይነት የቀዶ ጥገና ዓይነቶች ለምሳሌ ኮሌክቶሚ, ፕሮኪቶሚ ወይም ኤፒአር ሊደረጉ ይችላሉ
የጨረር ሕክምና የካንሰር ሕዋሳትን ለማጥፋት ከፍተኛ ኃይል ያለው ኤክስሬይ ወይም ሌላ ዓይነት ጨረር ይጠቀማል። ዕጢውን ለመቀነስ ወይም የቀረውን የካንሰር ሕዋሳት ለማጥፋት ከቀዶ ጥገናው በፊት ወይም በኋላ ጥቅም ላይ ሊውል ይችላል።
ኪሞቴራፒ የካንሰር ህዋሶችን ለማጥፋት መድሃኒት ይጠቀማል። ከቀዶ ጥገናው በፊት ወይም በኋላ ወይም ከጨረር ሕክምና ጋር በማጣመር ሊሰጥ ይችላል:: ኬሞቴራፒ በአፍ ወይም በደም ውስጥ ሊሰጥ ይችላል::
የካንሰር ሕዋሳት ላይ ያተኮረ ሕክምና መድኃኒቶች በካንሰር ሕዋሳት እድገትና መስፋፋት ላይ የሚሳተፉ ልዩ ሞለኪውሎችን ዒላማ ያደርጋሉ። እነዚህ መድሃኒቶች በአፍ ወይም በደም ውስጥ ሊሰጡ ይችላሉ::
ኢሚውኖቴራፒ መድሃኒቶች የሰውነትን በሽታ የመከላከል ስርዓት የካንሰር ሕዋሳትን ለይቶ እንዲያውቅ እና እንዲያጠቃ ይረዳሉ፡፡ ኢሚውኖቴራፒ በአፍ ወይም በደም ውስጥ ሊሰጥ ይችላል
ክሊኒካዊ ሙከራዎች አዳዲስ ሕክምናዎችን ወይም ጥምር ሕክምናዎችን የሚፈትኑ የምርምር ጥናቶች ናቸው። በክሊኒካዊ ሙከራ ውስጥ መሳተፍ ለአንዳንድ የኮሎሬክታል ካንሰር ላለባቸው ግለሰቦች አማራጭ ሊሆን ይችላል።

ሁሉም የኮሎሬክታል ካንሰር ያለባቸው ሰዎች እነዚህን ሁሉ ሕክምናዎች እንደማያስፈልጋቸው ልብ ማለት ያስፈልጋል። የሕክምና ዕቅዶች በእያንዳንዱ ሰው ልዩ ፍላጎቶች ላይ ተመስርተው የሚሰጡ ናቸው:: የጤና ባለሙያዎች ቡድኑ ለእነርሱ የተሻለውን የሕክምና ዕቅድ ለመወሰን ከግለሰቡ ጋር አብሮ ይሰራል።

[wpforms id=”545″]

የኮሎሬክታል ካንሰር/የአንጀት ካንሰር ወይም የፊንጢጣ ካንሰር

አጋላጭ መንስኤዎች

ምርመራ

ኮሎሬክታል ካንሰር ደረጃዎች

ሕክምና

ያግኙን